Stolpersteine aan de Ridder van Catsweg

Wij staan hier tegenover de plek waar een Joodse Jeugdfarm heeft gestaan ( Ridder van Catsweg 61). Vanaf 1937 diende de boerderij als een opleidingsplek in de tuinbouw voor Palestinapioneers. Je kunt zeggen dat hier jongeren met idealen werden opgeleid tot tuinders.

Jansje Schoschana Litten – Serlui en Manfred Ralf Litte hadden er de leiding over het huis van 1937 tot april 1943. J.Middelburg had vanaf 1942 de leiding van de tuin.  Er waren ongeveer 25 jongens en meisjes vanaf  15 jaar die les van hem kregen.

Samen met Jansje Schoschana Litten en Dirk van Schaik hebben ze geprobeerd de jongelui begin 1943 in veiligheid te brengen. 18 van de  Joodse kinderen zijn ongedeerd gebleven. Een leerling verongelukte op de vlucht over de Pyreneeën en zes leerlingen werden vermoord door de nazi’s.

Zowel Jansje Schoschana als Manfred Ralf Litten zijn ondergedoken, maar uiteindelijk toch vermoord. Hun zoontje Gideon Lotan heeft de oorlog overleefd. Hij is in ons midden.

Het lijkt me goed om de namen op te lezen van de negen vermoorde jonge  Joden. Het lezen van de naam betekent dat we hen  niet zijn vergeten.

 Manfred Ralf Litten                            36 jr
 Jansje (Schoschana)Litten - Serlui      34 jr
 Jettie Aalsvel                                    22 jr
 Abraham Hamburger                         19 jr
 Martijn Koppel                                  18 jr
 Leib Laub                                         19 jr
 Ernst Simon Oppenhein                     18 jr
 Henriëtte Roos                                  17 jr
 Isi Tiefenbrunner                               18 jr

 

Rabbijn Lody van de Kamp vertelde mij dat onlangs jonge Duitsers (zouden ook Nederlanders kunnen zijn) excuses wilden aanbieden voor wat hun ouders hebben gedaan in de Tweede Wereld Oorlog. Hij zei tegen hen :” Ik aanvaard jullie excuses niet, het zijn jullie ouders die dat moeten doen. Ik accepteer wel jullie medeleven.”

Van een VVVrondleider in Doesburg vernam ik het volgende: ”Bij het lezen van de namen op de Stolpersteine buig je je voorover, dat betekent eerbied betonen aan de personen.”

Over deze stenen zullen we niet struikelen, maar ik hoop dat jong en oud regelmatig de tijd en rust nemen om bij deze Stolpersteine stil te staan en te beseffen wat onderdrukking en vrijheid betekent.

Gerard Schotanus